Οι σημερινές ευρωεκλογές

 

Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Αυτή την Κυριακή η Ευρώπη αποφασίζει για το μέλλον της. Οι σημερινές ευρωεκλογές είναι κρίσιμες αφού θα δείξουν κατά πόσον οι λαοί της Ευρώπης έχουν τη διάθεση να πάνε μπροστά κάτω από την ίδια στέγη ή αν θα επικρατήσει ο ευρωσκεπτικισμός και οι φυγόκεντρες δυνάμεις. Αυτό που ανησυχεί είναι η άνοδος μιας αντιευρωπαϊκής Άκρας Δεξιάς που οι δημοσκοπήσεις τη δείχνουν να κερδίζει έδαφος. Σε κάθε περίπτωση σήμερα θα ξέρουμε που στέκεται η Ευρώπη. Οι εκλογές αυτές είναι επίσης σημαντικές επειδή θα ανανεωθεί η Κομισιόν και θα εκλεγεί ο νέος πρόεδρός της, ο οποίος όπως είναι γνωστό διαδραματίζει ένα ουσιαστικό ρόλο στην πορεία των ευρωπαϊκών πραγμάτων. Για την εκλογή αυτή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει να διαδραματίσει ρόλο αφού χρειάζεται η επικύρωσή του γι’αυτόν που θα υποδείξουν τα 28 κράτη μέλη της Ένωσης. Αυτό προβλέπει το άρθρο 17 της αναθεωρημένης συνθήκης της Λισσαβώνας. Το Συμβούλιο των Αρχηγών Κρατών, που ως τώρα όριζε τον πρόεδρο της Επιτροπής, θα έχει και τώρα τη δυνατότητα να καταθέσει μια πρόταση, η οποία όμως, σύμφωνα με  τη συνθήκη  της Λισσαβώνας θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τους πολιτικούς συσχετισμούς των ευρωεκλογών.  Με άλλα λόγια η εκλογή θα γίνει ουσιαστικά από το Ευρωκοινοβούλιο.

 Στην κατάσταση που βρίσκεται η σημερινή Ευρώπη δεν είναι λίγοι εκείνοι που μιλούν για το μεγάλο ασθενή του διεθνούς συστήματος. Καθώς η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν έχει προχωρήσει, η Ευρώπη δυσκολεύεται να μιλά με μια φωνή και αφέθηκε ουσιαστικά στη γερμανική πολιτική ηγεμόνευση. Αντιμέτωπη με την οικονομική κρίση και με την πολιτική της λιτότητας ως θεραπευτική αγωγή, έχει σκοτώσει την ανάπτυξη και έχει χάσει την πρωτοπορία που είχε κάποτε τόσο στην οικονομία όσο και τις πολιτικές πρωτοβουλίες για όσα συμβαίνουν στον κόσμο. Ακόμη και για όσα συμβαίνουν στην ίδια την Ευρώπη, αδυνατεί να τα αντιμετωπίσει χωρίς τη στήριξη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου όσον αφορά την οικονομία και χωρίς τη στήριξη των ΗΠΑ σε σοβαρά ευρωπαϊκά πολιτικά θέματα, όπως η πρόσφατη ουκρανική κρίση. Είναι γι’αυτό το λόγο που οι σημερινές εκλογές θα δείξουν αν η Ευρώπη έχει ακόμη τη διάθεση και τις δυνατότητες να διαδραματίσει το ρόλο που της ανήκει στον παγκόσμιο πολιτικό και οικονομικό στίβο.

Τα προβλήματα άλλωστε τα οποία καλείται να αντιμετωπίσει μετά τις σημερινές εκλογές είναι πολλαπλά. Αφορούν φυσικά πρώτα την ίδια τη συνταγματική διάρθρωση των θεσμών της για να γίνουν πιο αποτελεσματικοί όπως και την πολιτική βούληση να προχωρήσει η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αφορούν επίσης τις σχέσεις της με τη Ρωσία, όχι μόνο εξ αιτίας της ουκρανικής κρίσης αλλά και γενικότερα με το κατά πόσο η Ρωσία θα ιδωθεί ως μέρος του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι ή ως το αντίπαλον δέος, με κίνδυνο την επαναφορά μιας μορφής Ψυχρού Πολέμου και  την  επάνοδο των Αμερικανών στην Ευρώπη ως ρυθμιστών της κατάστασης. Η Ευρώπη έχει επίσης να αντιμετωπίσει μια σειρά από σοβαρά διεθνή προβλήματα για τα οποία θα πρέπει να αποφασίσει με ποιο τρόπο θα το κάνει : με μια κοινή ευρωπαϊκή φωνή ή με χωριστές αποφάσεις των εθνικών κρατών. Αν δεν επικρατήσει μια ενιαία ευρωπαϊκή αντιμετώπιση των διαφόρων προβλημάτων του πλανήτη, η Ευρώπη θα εξέλθει φυσικά αποδυναμωμένη και θα υποχρεωθεί να αποδεκτεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο την πολιτική ηγεμόνευση του Βερολίνου και σε διεθνές αυτό της Ουάσιγκτον. Αν οι Ευρωπαίοι καταφέρουν μετά τις εκλογές αυτές να προχωρήσουν στις αναγκαίες θεσμικές αλλαγές που θα βοηθήσουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, θα παραμείνουν ένας σημαντικός πόλος του πλανητικού συστήματος. Και αξιόπιστος συνομιλητής των άλλων σημαντικών πόλων του διεθνούς συστήματος που είναι εκτός από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την  Κίνα και οι χώρες με τις αναδυόμενες οικονομίες του πλανήτη, όπως η Βραζιλία, οι Ινδίες κ.λπ. Θα μπορέσει επίσης μια τέτοια αξιόπιστη Ευρώπη να αντιμετωπίσει με τρόπο ενιαίο το τεράστιο ενεργειακό πρόβλημα, όπως αυτό προέκυψε μετά την ουκρανική κρίση. Θα μπορέσει ακόμη να διαδραματίσει ρόλο στις διάφορες περιοχές του πλανήτη που βρίσκονται αντιμέτωπες  με σοβαρά προβλήματα όπως η Μέση Ανατολή, η Αφρική, και κάποιες περιοχές της Ασίας. Υπάρχει επίσης το μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα στο οποίο πάντα η Ευρώπη πρωτοπορούσε και που κινδυνεύει τώρα να περιθωριοποιηθεί με την οικονομική κρίση. Από αύριο λοιπόν ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για την Ευρώπη για το οποίο δεν θα λείψουν οι συζητήσεις που θα στηρίζονται κατά ένα μεγάλο μέρος στα αποτελέσματα των σημερινών εκλογών.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com