Κύπρος : Οι αμερικανικοί σχεδιασμοί, με δεδομένο τον Αναστασιάδη, προωθούν λύση τουρκικών προδιαγραφών

 Το νέο διεθνές πλαίσιο του Κυπριακού

                                               

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

 

Ένα νέο διεθνές περιβάλλον διαμορφώθηκε τον τελευταίο καιρό που επηρεάζει άμεσα και τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ιδιαίτερα στην περιοχή της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Τα στοιχεία που το συνθέτουν είναι πολλά αλλά το πιο σημαντικό έχει να κάνει με τους αμερικανικούς σχεδιασμούς στην περιοχή. Μετά από μια σειρά αποτυχίες, οι Αμερικανοί επανέρχονται δυναμικά στην περιοχή, αποφασισμένοι να δημιουργήσουν ένα νέο περιβάλλον που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Η δυναμική αυτή επάνοδος είναι και μια απάντηση στις ρωσικές επιτυχίες, ειδικά όσον αφορά το πρόβλημα της Συρίας. Η προσέγγιση με το Ιράν αποτελεί τη λυδία λίθο της νέας αυτής αμερικανικής πολιτικής.
Η Ουάσιγκτον αντιλαμβάνεται ότι μια, έστω και μερική, εξομάλυνση των σχέσεών της με το Ιράν δημιουργεί ρήγμα σε ένα ευρύ άξονα που αντιπολιτεύεται τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή. Ο άξονας αυτός περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο τη Μόσχα, την Τεχεράνη, τη Συρία, και την Χεζμπολάχ του Λιβάνου. Δευτερευόντως όμως διευρύνεται και σε άλλους δρώντες όπως το Ιράκ, η Χαμάς και οι σιϊτικές θρησκευτικές ομάδες σε άλλες αραβικές χώρες. Το Ιράν είναι ο κύριος κρίκος αυτού του αντιαμερικάνικου τόξου στη Μέση Ανατολή αλλά και πέραν αυτής. Η εξομάλυνση επομένως των σχέσεων Τεχεράνης-Ουάσιγκτον αδυνατίζει αυτόν τον άξονα και κυρίως αδυνατίζει τη Μόσχα.

Πέραν όμως του Ιράν, η Ουάσιγκτον είναι υποχρεωμένη να δημιουργήσει, προκειμένου να έχουν επιτυχία τα σχέδιά της, και ένα ελεγχόμενο περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι συνθήκες στην επιμέρους αυτή περιοχή ευνοούν επίσης τα αμερικανικά σχέδια. Η Τουρκία  του Ερντογάν παρουσιάζεται σχετικά αποδυναμωμένη με όσα συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό στην χώρα αυτή ενώ και το Ισραήλ δεν έχει πολλές επιλογές από του να στηριχτεί όπως πάντα στην αμερικανική προστατευτική ασπίδα. Η Ελλάδα και η Κύπρος, αποδυναμωμένες, κάτω από άθλιες οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, είναι έτοιμες να υποκύψουν σε κάθε αμερικανική επιθυμία. Ειδικά η Κύπρος, θεωρείται, με την εκλογή Αναστασιάδη, δεδομένη και έχει αποδεχτεί όλους τους αμερικανικούς σχεδιασμούς στο Κυπριακό. Αυτό που η Ουάσιγκτον επιδιώκει είναι η στενή σύνδεση Τουρκίας, Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας για τη σταθεροποίηση της περιοχής, προκειμένου οι αμερικανικές εταιρείες να προχωρήσουν χωρίς εμπόδια στην εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου της. Το Ισραήλ και η Τουρκία βρίσκονται σε πολύ πιο ευνοϊκή θέση να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους στο πλαίσιο των αμερικανικών σχεδιασμών. Αντίθετα  η Κύπρος και η Ελλάδα αποτελούν  τον αδύναμο κρίκο που υποκύπτει ήδη στις αμερικανικές εντολές. Έτσι επιβλήθηκε από τον αμερικανικό παράγοντα η έναρξη του διαλόγου στο Κυπριακό με συνθήκες και προαπαιτούμενα που ευνοούν την Άγκυρα. Η χαρά των Τούρκων επισήμων άλλωστε δεν κρύβεται για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ξεκινά ο διάλογος, αφού επί της ουσίας έχουν πάρει με το Κοινό Ανακοινωθέν αυτά που ζητούσαν. Τώρα είναι βέβαιοι και για την κατάληξη των συνομιλιών, έχοντας βεβαίως τις αμερικανικές πλάτες, σε σημείο που ο Τούρκος πρέσβης στην Αθήνα να δηλώνει ότι ο μελλοντικός υπουργός Εξωτερικών του συνομοσπονδιακού κράτους θα είναι ελληνοκύπριος αλλά ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων θα είναι τουρκοκύπριος. Με άλλα λόγια η Τουρκία θα έχει ένα πόδι στις Βρυξέλλες πριν από την ένταξή της στην ΕΕ. Άλλωστε ο ίδιος πρέσβης δήλωσε με νόημα πως η Κύπρος θα είναι  μελλοντικά το κύριο στήριγμα της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή της πορεία. Και βεβαίως η Τουρκία θα είναι συνεταίρος στο φυσικό αέριο, το οποίο, σύμφωνα πάντα με τους αμερικανικούς σχεδιασμούς, θα διοχετεύται στην Ευρώπη με αγωγό μέσω Τουρκίας. Όλα αυτά επιβεβαιώνονται έστω και με μισόλογα και από τον κύριο Αναστασιάδη και από τους συμβούλους του και αποκτούν επίσης νόημα οι παλιότερες δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου για τον αγωγό που θα μπορούσε να περάσει από τηνΤουρκία. Εξηγείται επίσης και η αμέριστη στήριξη που δίνει τώρα ο ίδιος στον Αναστασιάδη, κάτι που δεν παρέλειψαν να τονίσουν με ευχαρίστηση οι τούρκοι επίσημοι.

Εν ολίγοις το Κυπριακό θα λυθεί σύμφωνα με τους αμερικανικούς σχεδιασμούς προς όφελος της Τουρκίας, το ίδιο ακριβώς που προβλεπόταν και από το σχέδιο Ανάν. Με την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και με την δημιουργία ενός συνομοσπονδιακού μορφώματος στο πρότυπο λίγο πολύ της Βοσνίας, η Κύπρος θα βοσνιοποιηθεί στη χειρότερη περίπτωση ή θα λιβανοποιηθεί στην καλύτερη.  Όσο για το αέριο με συνεταίρο την Τουρκία και τις αμερικανικές εταιρείες και με την παροιμιώδη διαφθορά των κυπριακών οικονομικών και πολιτικών ελίτ,  η Κύπρος κινδυνεύει να γίνει Νιγηρία. Από τη στιγμή που η πολιτική ηγεσία  έχει συνθηκολογήσει, με ένα πρόεδρο δεδομένο σε λύση ανανικών νεοταξικών  προδιαγραφών και με την στήριξη των νομενκλατουρίων του ΑΚΕΛ, το βάρος αντίστασης πέφτει για άλλη μια φορά στο λαό της Κύπρου.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com