Συνέντευξη με τον δις-δισέγγονο του Λέοντα Τολστόι, Βλαντίμιρ Τολστόι, για τον μεγάλο πρόγονό του, και για τη στάση που τηρούσε απέναντι στον «παγκοσμιοποιημένο πολιτισμό»

Αλεξάντρα Γκούζεβα

Ο Λέων Τολστόι έλεγε ότι «ο ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι δρόμος προς την άβυσσο». Ηταν επίσης, κατά της «προόδου μόνον για την πρόοδο». Την ίδια στιγμή όμως, λέγει ο δις-δισέγγονός του, Βλαντίμιρ Τολστόι, ήταν αναφανδόν υπέρ της ουσιαστικής προόδου της ανθρωπότητας.

Βλαντίμιρ Τολστόι: "Πιστεύω ότι ο Τολστόι θα έβρισκε πολύ 

ενδιαφέρον το διαδίκτυο". Πηγή: RBTH

Αναλυτικά, η συνέντευξη έχει ως εξής:
Αλεξάντρα Γκούζεβα: Οι αναγνώστες μας αγαπούν πολύ τον Τολστόι, και μάλιστα παραπονούνται που αυτός δεν έγραφε και στα αγγλικά. Είναι γνωστό ότι ο Τολστόι μιλούσε άψογα τα γαλλικά. Ήξερε και κάποιες άλλες ξένες γλώσσες;
Βλαντίμιρ Τολστόι: Ο Λεβ Νικολάγεβιτς γνώριζε σε διαφορετικά επίπεδα δεκατρείς γλώσσες. Ήξερε πολύ καλά τη γαλλική και γερμανική. Αρκετά καλά κατείχε και την αγγλική, καθώς και μερικές σπάνιες γλώσσες. Για παράδειγμα, την ταταρική ή κάποιες σλαβικές γλώσσες, ενώ μάθαινε αρχαία ελληνικά και μπορούσε μάλιστα να διαβάζει κείμενα σε αυτά. Όλα αυτά τα πέτυχε χωρίς βοήθεια καθώς ήταν αυτοδίδακτος και είχε δημιουργήσει μια δική του μέθοδο εκμάθησης γλωσσών.

Ένα Σαββατοκύριακο με τον... Τολστόι

Στη βιβλιοθήκη της Γιάσναγια Παλιάνα (το οικογενειακό κτήμα του Λέοντα Τολστόι στην περιφέρεια Τούλα) υπάρχουν βιβλία σε 38 γλώσσες και πολλά από αυτά φέρουν ίχνη ανάγνωσης από τον Τολστόι, τις σημειώσεις του … Επομένως, είναι σαφές ότι δεν βρίσκονταν απλά στη θέση τους στα ράφια της βιβλιοθήκης, αλλά τα διάβαζε και τα χρησιμοποιούσε.
ΕΡ: Μιλήστε λίγο γι’ αυτή τη μέθοδο εκμάθησης των γλωσσών.

Η Ανοιξη παραμένει Ανοιξη

Οι πρώτες φράσεις του διηγήματος, η «Ανάσταση» ήταν οι εξής: «Όσο και αν προσπαθούσαν οι άνθρωποι -έχοντας συγκεντρωθεί σε έναν μικρό τόπο μερικές εκατοντάδες χιλιάδες- να παραμορφώσουν τη γη εκείνη, στην οποία αυτοί είχαν στριμωχτεί, όσο και αν γέμιζαν τη γη με πέτρα, ώστε σε αυτή να μη φυτρώνει τίποτε, όσο και αν καθάριζαν οποιοδήποτε χορταράκι εξείχε, όσο και αν δημιουργούσαν καπνούς από το κάρβουνο και το πετρέλαιο, όσο και αν έκοβαν τα δέντρα και έδιωχναν όλα τα ζώα και τα πουλιά, η άνοιξη παρέμενε άνοιξη, ακόμη και στην πόλη».

ΑΠ: Μέσα από τα λογοτεχνικά έργα συσσώρευε ένα μεγάλο λεξιλόγιο, ασχολούταν με τη μετάφραση, ήταν πραγματικά μια εντελώς προσωπική μέθοδος η οποία πλέον είναι δύσκολο να εφαρμοστεί. Όμως, έτσι, ο Τολστόι κατάφερνε επιτυχώς να μαθαίνει γλώσσες.

Θα του ήταν ενδιαφέρον το Ιντερνετ

ΕΡ: Ποια ήταν η στάση του Τολστόι απέναντι στη Δύση και στους Δυτικούς συγγραφείς; Είχε πει ότι «ο ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι ένας δρόμος που οδηγεί στην άβυσσο».
ΑΠ: Για τους συγγραφείς και τη λογοτεχνία έτρεφε μεγάλο σεβασμό, όταν ήταν νέος ενδιαφέρθηκε πολύ για τις ιδέες του Ρουσώ και, επίσης, γνώριζε καλά τα έργα του Βολταίρου και του Μονταίν. Από τη λογοτεχνία καλλιτεχνικού τύπου αγαπούσε τον Ντίκενς, του άρεσε να διαβάζει στα παιδιά Ιούλιο Βερν, προσπαθούσε να διαβάσει την Ιλιάδα και την Οδύσσεια από το πρωτότυπο, παίρνοντας μεγάλη ευχαρίστηση καθώς βυθιζόταν σταδιακά στα κείμενα αυτά. Ενώ άρχιζε να τα διαβάζει λίγο-πολύ αδιάφορα, αυτά τον τραβούσαν όσο άρχιζε βαθμιαία να καταλαβαίνει και να αισθάνεται τη γλώσσα και τα βαθύτερα νοήματα.  
ΕΡ: Ο Τολστόι δεν ήταν ένας άνθρωπος αδιάφορος. Τι πιστεύετε ότι θα έλεγε σχετικά με την παγκοσμιοποίηση, το Ιντερνετ και γενικά για κάποια θέματα της σύγχρονης εποχής ιδιαίτερης οξύτητας;

ΑΠ.: Είναι δύσκολο να μαντέψεις, αλλά φτάνει να διαβάσει κανείς τις προφητικές γραμμές στην αρχή του διηγήματος «Ανάσταση», για να καταλάβει ότι ο Τολστόι ήταν πραγματικά αρνητικός απέναντι στην πρόοδο -μόνο και μόνο για την πρόοδο- βλέποντας, ότι είναι ένας δρόμος που δεν οδηγεί πουθενά. Επομένως, πολλά πράγματα σήμερα θα δημιουργούσαν μια πίκρα στον Λεβ Νικολάγεβιτς.

Θα πρέπει εδώ όμως να σημειωθεί ότι δεν ήταν ποτέ ένας στενόμυαλος συντηρητικός, τον ενδιέφερε πάντοτε το νέο. Για παράδειγμα, η εμφάνιση του κινηματογράφου. Χάρη στη δυνατότητα της κινηματογράφησης, σκεφτόταν, θα μπορούσε να είχε καταγραφεί η μορφή της μητέρας του, την οποία δεν θυμόταν, μιας και είχε πεθάνει όταν ο ίδιος ήταν μόλις ενάμιση έτους. Ο Τολστόι αντιλήφθηκε αμέσως τι προσφέρει η δυνατότητα να αποτυπωθεί στην ταινία ένας ζωντανός άνθρωπος, με την ομιλία και την ίδια την εικόνα του.
Πιστεύω ότι θα έβρισκε πολύ ενδιαφέρον το διαδίκτυο. Κάποια πράγματα προφανώς θα τον ενοχλούσαν και θα μπορούσαν να τον εκνευρίσουν, αλλά την ίδια τη δυνατότητα μιας τόσο εντυπωσιακής συγκέντρωσης πληροφοριών και δυνατοτήτων, νομίζω ότι θα την έβρισκε ελκυστική.

Ποιος είναι ο Βλαντίμιρ Τολστόι

Είναι επαγγελματίας δημοσιογράφος. Σπούδασε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Είναι διευθυντής του Μουσείου-επαύλης του Λέοντα Τολστόι στην περιφέρεια της Τούλα εδώ και 20 χρόνια. Από το 2012 είναι σύμβουλος του προέδρου της Ρωσίας σε θέματα Πολιτισμού. Ειδικός σε ό,τι αφορά τον Λέοντα Τολστόι, ήταν σύμβουλος στην υποψήφια για Όσκαρ ταινία του Μάικλ Χόφμαν για τον Λεβ Τολστόι, «Τελευταίος Σταθμός» (The Last Station, 2009). 

Πηγή: Η Ρωσία Τώρα

Δημοσιεύτηκε στις 16/02/2014